Mostki termiczne – czym są, dlaczego powstają i jak ich uniknąć?

Miejsca w budynku, poprzez które dochodzi do niekontrolowanej utraty ciepła, nawet do 30%, to tzw. mostki termiczne. Powstają w wyniku wad projektowych lub budowlanych, głównie w takich miejscach jak: kalenica, okap, strop, cokół czy fundament. Efektem są wyższe rachunki za energię. Dlatego powinno się zapobiegać mostkom termicznym już na etapie projektowania i budowy domu.

Czym są mostki termiczne, gdzie i dlaczego powstają?

Mostki termiczne to fragmenty przegrody zewnętrznej budynku o zdecydowanie niższej izolacyjności termicznej niż sąsiadujące z nim elementy budowlane. Z powodu gorszych własności termoizolacyjnych, poprzez mostki termiczne następuje wzmożona ucieczka ciepła. Mostki powstają w wyniku wad projektowych lub budowlanych. Najczęściej dotyczą takich miejsc w budynku jak: kalenica, zabudowa okien, okap, strop, cokół czy fundament.

Rodzaje mostków termicznych

Ze względu na występowanie, mostki termiczne dzielimy na:

1. Mostki liniowe – najczęściej znajdują się na powierzchni przegrody zewnętrznej – typowymi przykładami są np.: obwód okien i drzwi, krokwie dachów spadzistych, wieńce stropów, połączenie ściany z fundamentem itp.
2. Mostki punktowe – związane są z punktowym zastosowaniem innego materiału, przykładem mogą być łączniki użyte do montażu izolacji.

Ze względu na genezę powstania, mostki termiczne dzielimy na:

1. Mostki strukturalne – mogą być wynikiem wybranej technologii budowy, użytych materiałów lub zmiany izolacji cieplnej. Występują tam, gdzie zastosowany jest inny materiał, np. w okolicy nadproży lub żelbetowych słupów.
2. Mostki geometryczne – ich powstanie powiązane jest z geometrią budynku. Na przykład w narożnikach, gdzie powierzchnia oddawania ciepła (powierzchnia zewnętrzna) jest większa niż powierzchnia jego dostarczania – dlatego w każdym narożniku zewnętrznym występuje mostek termiczny.

– Praktyka pokazuje, że nawet w przypadku budynków energooszczędnych, mostki termiczne będą się pojawiać, choć w ogólnym bilansie cieplnym będą miały niewielkie znaczenie. Istotne jest jednak, aby dążyć do ograniczenia do minimum liczby i powierzchni mostków. W większości przypadków mostki da się wyeliminować poprzez zapewnienie ciągłości izolacji termicznej, pamiętając, że ciepło będzie płynąć najprostszą drogą od ogrzewanej przestrzeni na zewnątrz – ścieżką najmniejszego oporu – mówi Małgorzata Bartela, Product Manager Ytong Silka.

Czym grozi obecność mostków termicznych?

Konsekwencją obecności mostków termicznych są znaczące straty ciepła wskutek miejscowego wychłodzenia przegród budowlanych. W takich miejscach dochodzi często do wykraplania się pary wodnej i zawilgocenia materiałów izolacyjnych i konstrukcyjnych, a nawet rozwoju grzybów czy pleśni. Przy różnicy temperatur między wewnętrzną a zewnętrzną częścią budynku w miejscu, w którym powstał mostek termiczny, przegroda się wychładza. Niekontrolowana ucieczka ciepła prowadzi do strat ciepła, a co za tym idzie – wzrostu kosztów ogrzewania. Mostki termiczne mogą również przyczyniać się do uszkodzeń elementów konstrukcji budynku, np. w miejscach nieocieplonych lub nieodpowiednio ocieplonych połączeń płyty balkonowej ze stropem, wokół otworów okiennych i drzwiowych. Może to skutkować powstawaniem rys i spękań na powierzchni przegród zewnętrznych.

Jak uniknąć mostków termicznych?

O niwelowanie mostków termicznych trzeba zadbać nie tylko na etapie projektowania, ale także od pierwszego etapu budowy. Do murowania pierwszej warstwy warto zastosować materiał o wysokiej izolacyjności termicznej, np. bloczki Ytong Energo o λ_10,dry = 0,095 W/(mK). Wpływa to na ograniczenie mostka termicznego na granicy ściany fundamentowej i nośnej. Warto wiedzieć, że wymurowanie pierwszej warstwy ściany z bloczków o niższym współczynniku przewodzenia ciepła λ niż w pozostałych warstwach powoduje ograniczenie wpływu liniowego mostka na styku ściany zewnętrznej, fundamentowej oraz płyty podłogi.

Kluczowym jest także stosowanie rozwiązań systemowych opracowanych z myślą o wznoszeniu jak najcieplejszych domów ze ścian jedno- i wielowarstwowych. Budowanie z elementów systemowych wraz z odpowiednimi zaprawami pozwala uzyskać jednorodną konstrukcję bez mostków termicznych. Przy zastosowaniu bloczków Ytong Energo+ o szerokości 48 cm można uzyskać ścianę jednowarstwową o współczynniku przenikania ciepła U = 0,17 W/(m²K). Rezygnacja z systemowych elementów spowoduje jednak, że straty przez mostki termiczne będą o wiele większe, niż straty ciepła przez ściany. Dzięki wysokiej dokładności wymiarowej wszystkich elementów Silka oraz Ytong udział spoiny w murze wynosi mniej niż 1%, dlatego połączenie bloczków nie stanowi dodatkowego mostka termicznego.

– Budując dom, warto dążyć do ograniczenia mostków termicznych do minimum. Pozwoli to wyeliminować starty ciepła, które powodują większe zużycie energii i koszty ogrzewania, jak również ograniczy możliwość pojawienia się powierzchniowej kondensacji pary wodnej na przegrodach, a w następstwie rozwój pleśni – podkreśla Jerzy Maćkowiak ze szczecińskiej firmy Corso Projekt, ekspert budowy Silka Ytong. – Szczelność domu jest zapewniona przez przegrody zewnętrzne. Dobrze zaprojektowana i wykonana wentylacja mechaniczna powinna zapewnić komfort i zadbać o prawidłowy poziom wilgotności w budynku. Warto zastanowić się nad zastosowaniem wymiennika rotacyjnego, który ma bardzo wysoką sprawność, a dodatkowo umożliwia odzysk wilgoci – dodaje Maćkowiak.

Staranność, dokładność oraz stosowanie się do zasad budowy według wybranego systemu skutkuje powstaniem ciepłego domu.

Aktualizacja: 28.08.2015, zmiany w tekście źródłowym – Redakcja. Tekst źródłowy i fot.: Xella (www.xella.pl) – 22.08.2014.