Ściany wewnętrzne mają nas chronić przed czynnikami atmosferycznymi jak: opady, temperatura i wiatr oraz przed hałasem. Przenoszą one obciążenia ze stropów i innych ścian, a także usztywniają budynek od działania sił poziomych tudzież oddzielają sąsiednie mieszkania (ściany międzymieszkaniowe) i dzielą przestrzeń każdego mieszkania na poszczególne pomieszczenia (ściany działowe).
|
|
| Rys. 1. Cegły o wymiarach tradycyjnych a) cegła pełna b) cegła drążona c) cegła szczelinowa |
|
|
||
| Rys. 2. Cegła dziurawka (250 × 120 × 65 mm) a) podłużna b) poprzeczna |
Rys. 3. Cegła kratówka a) K1 (250 × 120 × 65 mm) b) K2 (250 × 120 × 140 mm) c) K3 (250 × 120 × 220 mm) |
Ściany międzymieszkaniowe posiadają dużą wytrzymałość mechaniczną, odporność ogniową i izolacyjność cieplną oraz akustyczną.
Ściany działowe przenoszą ciężar własny z jednej kondygnacji i ciężar lekkich przedmiotów zawieszonych na nich. Ważnym ich parametrem jest odporność ogniowa i izolacyjność akustyczna, a w mniejszym stopniu – izolacyjność cieplna, chociaż ostatnio coraz częściej nie wszystkie pomieszczenia są ogrzewane jednakowo przez cały czas, np. w ciągu doby – i przenikanie ciepła z pomieszczenia do pomieszczenia nie jest pożądane.
Tabela 1. Wymiary cegieł (mm)
| Tradycyjnych | Modularnych | |
| Długość l | 250 | 188, 238, 288 |
| Szerokość b | 120 | 88 |
| Wysokość h | 65, 140, 220 | 104, 138, 188, 220 |
W zależności od funkcji, jaką winny spełniać i od typu budowy, ściany wewnętrzne odznaczają się różnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, które realizowane są przy pomocy odpowiednich wyrobów ceramiki budowlanej.
|
|
| Rys. 4. Pustak szczelinowy U o wymiarach mieszanych (250 × 188 × 138 mm) (250 × 188 × 188 mm) (250 × 188 × 220 mm) |
Asortyment wyrobów ceramicznych
Dotychczas w Polsce stosuje się wciąż wyroby o wymiarach tradycyjnych, opartych na wymiarze cegły 250 × 120 × 65 mm i o wymiarach modularnych, budowanych na module 100 mm, pomniejszonym o grubość spoiny (12 mm). Mogą też być wyroby o wymiarach mieszanych.
Do budowy ścian wewnętrznych o dużej wytrzymałości stosuje się wyroby o wymiarach tradycyjnych wg PN-B-12050:1996 – takie jak cegła pełna i dziurawka wg PN-B-12002:1997, – cegła kratówka wg PN-B-12011:1997 – oraz pustaki szczelinowe o wymiarach mieszanych, np. pustak U – wg PN-B-12055:1996.
Do takich ścian stosuje się również wyroby modularne jak cegły modularne – wg PN-B-12051:1996 – oraz pustaki ścienne modularne – wg PN-B-12055:1996.
|
|
| Rys. 5. Cegły o wymiarach modularnych a) cegła pełna b) cegła szczelinowa c) cegła szczelinowa (wymiary mieszane) |
Pustaki do ścian działowych mogą być:
– poziomo drążone o wymiarach tradycyjnych (PD) lub modularnych (PDM),
– pionowo drążone o wymiarach modularnych (PDH).
Rozróżnia się pustaki do ścian działowych odmiany 1, o szerokości 65 i 88 mm oraz odmiany 2 o szerokości 120 i 138 mm.
Tabela 2. Wymiary pustaków do ścian działowych
| Wymiar (mm) | PUSTAKI | ||
| Poziomo drążone | Pionowo drążone | ||
| Tradycyjne | Modularne | ||
| Długość l | 250, 290, 380 | 68, 138, 188, 238, 288, 338, 388 | 288 |
| Szerokość b | odmiana 1–65 88 | 88 | 65 |
| odmiana 2–120 | 138 | 138 | |
| Wysokość h | 140, 220, 250, 290 | 138, 188, 220, 238, 288, 338, 388 | 220 |
Tabela 3. Wymagana wielkość wskaźnika izolacyjności akustycznej właściwej Rw w dB
| Rodzaj ściany | Budownictwo | Jednorodzinne wolnostojące | ||
| Wielorodzinne | Jednorodzinne szeregowe | Standard zwykły | Standard podwyższony | |
| Ściany międzymieszkaniowe | ≥50 | |||
| Ściany działowe w obrębie mieszkania | ≥35 | |||
| Ściany działowe między pokojem, a pomieszczeniem sanitarnym w tym samym mieszkaniu | =30 | ≥35 | ≥45 | |
| Ściany między mieszkaniem, a pomieszczeniem usługowym | ≥55-60 | |||
| Ściany między budynkami | ≥52-55 | |||
| Ściany między pokojami | ≥30 | ≥40 | ||
Najnowszym rozwiązaniem, coraz częściej stosowanym we wszystkich niemal krajach są pustaki drążone z tworzywa ceramicznego poryzowanego (porowatego). Charakteryzują się one zwiększoną izolacyjnością cieplną, o współczynniku przewodzenia ciepła l = 0,14–0,18 W/(mK). Z pustaków tych można budować ściany jednowarstwowe o współczynniku przenikania ciepła nawet w granicach U = 0,3–0,5 W/(m2K), spełniające zwiększone wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej wg rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 30 września 1997 r.
W Polsce pustaki te produkuje się według PN-B-12069:1998.
|
|
| Rys. 6. Pustaki szczelinowe o wymiarach modularnych (mm) a) Uni (188 × 188 × 220) b) Max (288 × 188 × 138) (288 × 188 × 188) (288 × 188 × 220) c) KO65-2W (288 × 188 × 138) (288 × 188 × 188) (288 × 188 × 220) |
W zależności od sposobu murowania rozróżnia się grupy pustaków poryzowanych: do murowania zwykłego lub ze spoinami pocienionymi, na suchy styk ze spoinami poziomymi zwykłymi lub pocienionymi, a pionowymi tworzonymi przez zalewanie otworów między pustakami, do murowania na wpust – wypust ze spoinami zwykłymi lub pocienionymi.
Pustaki mogą być mrozoodporne, wytrzymujące 20 cykli zamrażania i odmrażania lub nieodporne na działanie mrozu, które mogą być używane wyłącznie do budowy ścian wewnętrznych. Ze względu na wytrzymałość na ściskanie rozróżnia się klasy: 3,5; 5; 7,5; 10 i 15, a w zależności od gęstości objętościowej w kg/dm3 sortymenty: 0,5; 0,6; 0,7; 0,8; 0,9; 1,0; 11 i 12.
Nasiąkliwość pustaków zawiera się w granicach 6–28%.
|
|
| Rys. 7. Pustaki do ścian działowych poziomo drążone a) PD i PDM – odmiana 1 b) PD i PDM – odmiana 2 |
|
|
|
| Rys. 8. Pustaki do ścian działowych pionowo drążone a) PDH – odmiana 1 b) PDH – odmiana 2 |
Ściany wewnętrzne
Zarówno ściany wewnętrzne międzymieszkaniowe, jak i ściany działowe, buduje się jako ściany jednowarstwowe, warstwowe ze szczeliną powietrzną lub warstwowe z wkładką z materiału izolacyjnego. Decydują o tym względy wytrzymałościowe lub wymagania typu izolacyjnego.
Wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej dla ścian wewnętrznych nie są duże. Współczynnik przenikania ciepła ścian oddzielających pomieszczenie ogrzewane od nie ogrzewanego, wynosi dla budownictwa jednorodzinnego Umax = 1,00 W/(m2K), a dla budynków użyteczności publicznej – dla ścian wewnętrznych między pomieszczeniami ogrzewanymi, a klatkami schodowymi lub korytarzami Umax = 3,00 W/(m2K).
Dla budownictwa przemysłowego, w zależności od różnicy temperatur wewnątrz i zewnątrz pomieszczenia Umax = 1,00 lub 1,4 W/(m2K).
|
||||||||||||||||||||||||
Rys. 9. Pustaki poryzowane
|
Izolacyjność akustyczna ścian wewnętrznych
Wymagania w zakresie izolacyjności akustycznej są trudniejsze do spełnienia. Ustala je PN-B-02151-3:1999 „Akustyka Budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność elementów budowlanych. Wymagania”.
Izolacyjność od dźwięków powietrznych określa ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwości Rw w dB.
|
|
| Rys. 10. Murowanie na suchy styk a) z otworami pionowymi wypełnionymi zaprawą b) z wpustem i wypustem na pionowych powierzchniach pustaków |
Izolacyjność akustyczna ścian z wyrobów ceramiki budowlanej według Polskiej Normy może być spełniona przy pomocy odpowiednich rozwiązań. Instrukcja ITB nr 293 zawiera wskaźnik izolacyjności Rw określony w warunkach laboratoryjnych, ale wg danych z lat 80.
Wskaźniki izolacyjności akustycznej dla pustaków poryzowanych są korzystniejsze. Wg badań ITB wynoszą dla przegród o grubości: 11,5; 24 i 36 cm odpowiednio: 49, 52 i 53 dB.
Z przytoczonych wielkości wskaźników izolacyjności akustycznej przegród z wyrobów ceramiki budowlanej wynika, że dla ścian międzymieszkaniowych budownictwa wielorodzinnego i dla ścian między budynkami w budownictwie jednorodzinnym szeregowym, ściana jednowarstwowa (tylko z cegły pełnej i pustaków poryzowanych) spełnia wymagania w zakresie izolacyjności akustycznej. Z pozostałych wyrobów należy budować ściany warstwowe.
Korzystniej przedstawia się sprawa w przypadku ścian działowych, ponieważ ściany te (z wielu wyrobów ceramiki budowlanej) posiadają wskaźnik Rw większy niż wymagany Polską Normą.
|
|
| Rys. 11. Ściany działowe jednowarstwowe a) z cegły dziurawki o grubości 6,5 cm b) z cegły pełnej o grubości 12,0 cm: 1 – pręt stalowy, 2 – bruzda głębokości 6 cm |
W budynkach użyteczności publicznej i w domkach jednorodzinnych buduje się także ściany działowe mające charakter dekoracyjny. Mogą to być ściany z cegły elewacyjnej lub wykładane płytkami klinkierowymi.
Tabela 4. Ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej Rw określony w warunkach laboratoryjnych.
| Rodzaj przegrody | Wielkość Rw (dB) |
| Cegły pełne | grubość przegrody 6,5; 12; 25; 38; 51 |
| Rw (dB) 40 46 53 56 57 | |
| Cegły dziurawki 6,5 cm | 39 |
| Cegły dziurawki 2 × 6,5 cm + szczelina powietrzna 5 cm | 46 |
| Cegła modularna 8,8 cm | 47 |
| Cegły kratówki 25 cm | 48 |
| Pustaki PD1 6,5 cm | 38 |
| Pustaki PD2 12,0 cm | 41 |
| Pustaki PD1 + PD2 6,5 + 12,0 cm | 50-53 |
Ściany działowe nie powinny być łączone ze stropem monolitycznie. Należy je oddzielać od stropu na górze i na dole np. warstwą papy. Nie powinny też być budowane jednocześnie ze ścianami nośnymi, gdyż może to spowodować wystąpienie rys i pęknięć elementów budowlanych. W zależności od konstrukcji rozpiętości i wysokości ściany działowe mogą być nie zbrojone lub zbrojone.
|
|
| Rys. 12. Ściana warstwowa z pustaków PD1 i PD2 a) ze szczeliną powietrzną 5 cm b) z warstwą izolacyjną z wełny mineralnej 5 cm 1 – pustak ceramiczny PD1, 2 – pustak ceramiczny PD2, 3 – wełna mineralna, 4 – tynk |
Z badań ITB wynika także, że izolacyjność akustyczna pustaków zależy od usytuowania drążeń w stosunku do powierzchni ściany. Np. dla pustaka szczelinowego KO65-W, przy drążeniach równoległych do powierzchni ściany Rw = 40 dB, a przy prostopadłych Rw = 45 dB, podczas gdy izolacyjność cieplna jest korzystniejsza przy równoległym usytuowaniu drążeń w stosunku do powierzchni ściany, bo wtedy droga przenikania ciepła jest dłuższa.
|
|
| Rys. 13. Usytuowanie drążeń w pustakach: a) korzystne, b) niekorzystne pod względem akustycznym |
|
|
|
| Rys. 14. Pustak ceramiczny KO65-W usytuowany w stosunku do powierzchni ściany szczelinami: a) prostopadle – korzystnie pod względem akustycznym b) równolegle-korzystnie pod względem cieplnym |
Wyroby ceramiki budowlanej stosowane do budowy ścian wewnętrznych zgodnie z prawem budowlanym podlegają certyfikacji na znak bezpieczeństwa.
Oznaczenie wyrobu tym znakiem wskazuje, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych. Wykaz wyrobów podlegających certyfikacji zawiera zarządzenie dyrektora Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji z 28 marca 1997 r.
Wyroby budowlane przeznaczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie, zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 lipca 1998 r., obowiązującym od 1 września 1999 r. podlegają ponadto obowiązkowi oznakowania znakiem budowlanym.
Wyroby do budowy ścian wewnętrznych powinny więc być oznaczone dwoma znakami: certyfikacji na znak bezpieczeństwa i znakiem budowlanym.
Dr inż. Bohdan Pieńkowski
PPP „Cerprojekt-Cerkam” Sp. z o.o.
Warszawa
WARSTWY – DACHY i ŚCIANY 1’2001
