Architektura i akustyka to dwie dziedziny budownictwa, od zarania dziejów nierozerwalnie ze sobą związane. Wraz z nieustannie rosnącym poziomem hałasu, towarzyszącego naszej cywilizacji, więź pomiędzy architekturą i akustyką coraz bardziej się zacieśnia.
Słowo ?akustyka? przywodzi nam na myśl wszystkie te miejsca związane z różnego rodzaju widowiskami, w których widz powinien idealnie widzieć i słyszeć wszystko, co dzieje się na scenie lub na ekranie. Jednak akustyka zajmuje się nie tylko aranżacją dźwięku w zamkniętym pomieszczeniu. Badania dotyczące akustyki uwzględniają zarówno źródła dźwięku znajdujące się wewnątrz budynku, jak i te, które, znajdując się na zewnątrz, mogą wywierać wpływ na wnętrze budynku.
Wydaje się jasne, że to właśnie w miejscach związanych z widowiskiem specjaliści zajmujący się akustyką odgrywają najistotniejszą rolę. Podczas gdy praca architekta polega na zagwarantowaniu widzowi jak najlepszej ?jakości? widzenia, zadaniem akustyka jest zapewnienie mu idealnej jakości dźwięku dochodzącego zarówno z jednego konkretnego źródła, jak i z wielu źródeł znajdujących się w pomieszczeniu. We wszystkich tych przypadkach współpraca architekta i akustyka jest bardzo ścisła, a jej rezultatem jest ogólny stan i dobra jakość odbioru w danym pomieszczeniu. Jednak aby było to możliwe, współpraca ta musi być nawiązana już w pierwszej fazie pracy nad projektem.
Każda koncepcja powinna powstawać przy współudziale obydwu autorów projektu. Architekt proponuje koncepcję ogółu wnętrza, akustyk zaś przeprowadza analizę konkretnego miejsca i związanych z nim potrzeb, wyznacza optymalne kąty między ścianami i sufitem tak, aby akustyka w danym pomieszczeniu była jak najdoskonalsza. Efektem tego konstruktywnego dialogu jest w pełni satysfakcjonujący projekt, uwzględniający wszystkie istotne parametry.
W przypadku pracy nad projektem Auli Wykładowej im. prof. Kactkiego, w Warszawskiej Akademii Wojskowej, współpraca z panią Ewą Wieckowską-Kosmalą, uznanym akustykiem, rozpoczęta już na poziomie koncepcji akustyczno-architekturalnej projektu, okazała się jak najbardziej owocna. Pierwotna koncepcja ścian bocznych, obniżonych sufitów i katedry, ewoluowała wraz ze zmieniającym się w miarę przeprowadzanych dyskusji projektem i zaowocowała ostatecznym kształtem i wyglądem oraz ogólną wysoką jakością pomieszczenia.
Wybrane materiały w pełni odpowiadały wymaganiom różnych stref akustycznych sali. Do tematu użytych przy realizacji tego i innych projektów materiałów wrócimy w następnym artykule. W przypadku badań dotyczących planowania przemysłowego mamy do czynienia z całkiem innym problemem: ?Ocena Oddziaływania na Środowisko?, niezbędna dla otrzymania pozwolenia na budowę, nakazuje lokalizację wszystkich źródeł hałasu, takich jak maszyny i różnego rodzaju urządzenia, dochodzącego zarówno w trakcie budowy, jak i w czasie funkcjonowania samej fabryki. Omawiany projekt dotyczy jednostki produkcyjnej fałdowanych płyt asfaltowych, znajdującej się w Mielcu, a konkretnie renowacji i przebudowy istniejącej już hali produkcyjnej (9000 m2) oraz sąsiadującego z nią budynku biurowego (2700 m2).
 |
 |
Do oceny hałasu w środowisku zewnętrznym ma zastosowanie Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 66 poz. 436 z 1998 r.).
Klasyfikację akustyczną przeprowadza się wg załącznika do w/w Rozporządzenia:
Zgodnie z projektowanymi ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego oraz wykonana prognoza skutków wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze ? ustalono dopuszczalny poziom dźwięku na granicy wewnątrz zakładów o wartości 60 dB-A w porze dziennej oraz 50 dB-A w porze nocnej.
Renowacja i adaptacja obiektów wymaga sprzętu ciężkiego, co spowoduje czasowy negatywny wpływ na klimat akustyczny. Poziom hałasu dla pracy sprzętu ciężkiego (traktowano jako źródła punktowe) wynosi 85÷95 DB w odległości 1?2 m od maszyny. Wobec wysokiego tła akustycznego związanego z lokalizacją w Mielcu, inwestycja na etapie realizacji praktycznie nie wpłynie na klimat akustyczny. Uciążliwość ta ustąpi z chwilą zakończenia prac.
Powyższa inwestycja, dotycząca okresu funkcjonowania fabryki, uwzględnia następujące źródła hałasu:
? pomieszczenie ze sprężonym powietrzem (75 dB-A);
? pomieszczenie agregatu prądotwórczego (80 dB-A);
? instalacje wentylacji mechanicznej (70÷85 dB-A);
? ruch drogowy przewidziany na terenie parceli (w obliczeniach symulacyjnych pominięto emisję komunikacyjną ze względu na lokalizację obiektu z istniejącym znacznym natężeniem ruchu komunikacyjnego).
Wartość izolacji akustycznej została obliczona na podstawie materiałów istniejących lub przewidzianych w projekcie:
Ściany płyty cokołowe warstwowe typu ?Kolbet? oraz płyty warstwowe PW8/B, w ścianach pas okien w ramach stalowych dwurzędowy, rząd górny nie otwierany, rząd dolny ze skrzydłami otwieranymi. Pokrycie dachu ? płytami warstwowymi PW8/B-U2. Bramy stalowe dwuskrzydłowe z furtkami i bez furtek.
Soit:
? Ściany: Rw = 40 dB
? Okna: Rw = 25 dB
? Drzwi: Rw = 20 dB
? Dach: Rw = 35 dB
Ocenę uciążliwości akustycznej pochodzącą od urządzeń technicznych obiektu przeprowadzono za pomocą programu komputerowego: ZEW HALAS 92. Jak wynika z analiz akustycznych, równoważny poziom dźwięku ?A? na granicy zakładu osiąga wartość od 33 do 44 dB-A. Izofona o wartości 50 dB-A przebiega wewnątrz działki Zakładu ? nie wychodzi swoją wartością poza obręb terenu Zakładu.
Pragnąłbym zakończyć ten krótki przegląd problematyki związanej z akustyką w dziedzinie budownictwa, przykładem projektu (na etapie koncepcji) budynku mającego pomieścić biura, warsztat, serwis naprawczy i magazyn, usytuowanego przy Al. Jerozolimskich, Warszawa-Włochy. Ze względu na bliskość lotniska, lokalizacja ta umożliwiła nam poznanie innego aspektu relacji pomiędzy hałasem i budownictwem. Tym razem, sam projekt należy chronić przed hałasem.
W Warunkach Zabudowy i Zagospodarowania Terenu określone zostały wytyczne mające na celu ochronę przed hałasem osób mających pracować lub przebywać w tym budynku. Aktualnie trwające badania mają na celu wybór rozwiązania, będącego jednocześnie skutecznym i ekonomicznym sposobem realizacji projektu.
arch. J. F. Denier
WARSTWY ? DACHY i ŚCIANY numer 1’1999
Załącznik do rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska. Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. (poz. 436)
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku Tabela 1 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych Lp. 1 1 2 3 4 Przeznaczenie terenu 2 a. Obszary A ochrony uzdrowiskowej b. Tereny szpitali poza miastem a. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem b. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej c. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży d. Tereny domów opieki e. Tereny szpitali w miastach a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi c. Tereny zabudowy zagrodowej a. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców ze zwartą zabudową mieszkaniową i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważnym poziomem dźwięku A w dB drogi lub linie kolejowe*) pora dnia ? przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom 3 50 55 60 65 pora nocy ? przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom 4 50 45 50 55 pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu pora dnia ? przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia 5 40 45 50 55 pora nocy ? przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy 6 35 40 40 45 *) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym.
