Tradycyjne polskie budynki w mniemaniu przeciętnego mieszkańca powinien być trwały, solidnie wykonany, natomiast okres jego użytkowania powinien wynosić pomiędzy 90 a 120 lat. Do niedawna modne były domki wielopokoleniowe, w których sztucznie przy pomocy wzmocnień żelbetowych i betonowych starano się przedłużyć czas eksploatacji budynków. Podejście współczesne jest nieco inne. Dziś budynek postrzegany jest jako jednopokoleniowy, dlatego materiały do jego budowy niekoniecznie muszą być tak trwałe. Przykładem takiej realizacji są domy drewniane. Sam system domków z drewna przywędrował do Polski z krajów leżących w klimacie kontynentalnym. Półroczny okres zimy oraz półroczny okres letni sprawiają, iż domki kanadyjskie, czy też fińskie z drewna doskonale się sprawdzają. Dla drewna największym zagrożeniem jest cykliczne zamaczanie i osuszanie jak to ma miejsce w naszym umiarkowanym klimacie, w którym okres wiosny i jesieni obfituje w wilgoć. Pomimo licznych nowoczesnych zabiegów polegających na impregnacji drewna, włoskowatość struktury nie ulega zmianie, czego wynikiem jest nietrwałość konstrukcji z niej zrobionych. Próby adaptacji konstrukcji drewnianych do warunków miejscowych podjęto również w basenie Morza Śródziemnego. Migracja ludności oraz kultur spowodowała, iż nasi wschodni sąsiedzi ? Rosjanie równie chętnie co i my szukają łagodniejszych i cieplejszych klimatów. Wraz z nimi, migruje również sztuka budowania drewnianych budynków, doskonale sprawdzających się na terenach zimnej Syberii. Oprócz cerkwi prawosławnych (fot. 1) spotkać można także budynki mieszkalne w takich krajach jak Hiszpania, czy Grecja. Sposób realizacji takich obiektów odbiega nieco od tradycji, w której stosuje się wyłącznie materiały naturalne: kamień i drewno.
Fot. 1
|
Fot. 2
|
Podstawą nowoczesnego budynku drewnianego jest betonowy lub żelbetowy fundament, znacznie prostszy w wykonaniu niż pracochłonna obróbka kamienia. Regularność obrysu konstrukcji, łatwość wykonania późniejszej izolacji przeciwwilgociowej oraz czas realizacji ? oto powody modyfikacji starej technologii. Niebagatelną sprawą jest również uzyskanie płaskiej powierzchni, jaką otrzymujemy po wylaniu i wyrównaniu betonu, co dodatkowo ułatwia wykonanie posadzek (fot. 2). Wspomniana izolacja przeciwwilgociowa w postaci papy wystarcza w zupełności do odizolowania części fundamentowej od nadziemnej.
Fot. 3
|
Fot. 4
|
Ściany wykonywane są w sposób tradycyjny dla takich budowli, z bali drewnianych średnicy około 25 cm zachodzących na siebie i krzyżujących w narożnikach budynku. Grubość ta jest dobrana w taki sposób, aby zagwarantowana była nośność takiej ściany w kierunku poziomym. Nośność w kierunku pionowym zapewniają stalowe lub żelbetowe wzmocnienia w konstrukcyjnie newralgicznych miejscach co widoczne jest także na fot. 2. Wzmocnienia niezbędne są również z innego powodu. Stropy międzypiętrowe nie są drewniane. Jako odstępstwo od tradycyjnej technologii stosuje się stropy żelbetowe monolityczne krzyżowo zbrojone (fot. 3). Niewiedzieć czemu grubość takiego stropu dochodzi często do 24 cm, podczas gdy wystarczyłoby około 12 cm. W miejscach, gdzie nie wykonuje się płyt stropowych, jako stężenie podłużne wykorzystywane są dwuteowniki wpuszczone w wycięcia ścian z bali (fot. 4). Gdy długość budynku przekracza długość handlową owych dwuteowników, łączy się je na sztywno za pomocą nakładek skręcanych śrubami. Na tak usztywnionych ścianach nie wykonuje się już wieńców, a konstrukcja dachowa jest jednym z rozwiązań typowych w zależności od wymagań konstrukcyjnych.
Fot. 5
|
Fot. 6
|
Podczas wykonywania ?bryły budynku? na uwagę zasługuje fakt realizacji otworów okiennych, które przy budowaniu domów z elementów np. ceramicznych powinny być zwieńczone nadprożem. Tu sytuacja jest dużo prostsza. Łatwość obróbki drewna powoduje, iż okno wykonuje się poprzez docinanie bali na określonej długości, natomiast nadprożem jest nie docięta belka nad oknem. Ta jednorodność materiałowa w tym przypadku mylnie sugeruje, iż nadproża nie ma wcale, co jest oczywistym błędem w rozumowaniu (fot. 5).
Wykonanie stanu surowego w drewnie wymusza na inwestorach niejako wykonanie robót wykończeniowych również z tegoż materiału. Zarówno ściany jak i sufity stylizuje się na drewniane. Wszelkiego rodzaju instalacje wod.-kan. oraz elektryczne (w specjalnych osłonowych rurkach z PCV) poukrywane są pod boazerią drewnianą układaną na pióro i wpust (fot. 6) lub też pod płytami gipsowo-kartonowymi. W wielu przypadkach w celu poprawienia izolacyjności akustycznej, pod okładzinami boazeryjnymi układa się płyty z wełny mineralnej. W klimacie umiarkowanym izolacja taka służy ochronie termicznej budynku. Zapobiega bowiem nadmiernej migracji ciepłą na zewnątrz. W klimacie śródziemnomorskim zapobiega zbytniemu wnikaniu ciepła do wewnątrz budynku.
Fot. 7
|
Fot. 8
|
W opisywanym przypadku ściany realizowane są z bali, czyli z drewna. Stropy natomiast wykonano jako żelbetowe. W celu wykazania jednorodności materiałowej obiektu, sufity wystylizowano okładając je deskami drewnianymi. Drewniane belki podsufitowe natomiast, które mogłyby stanowić zasadniczy element nośny stropu, stanowią jedynie element dekoracyjny, nadając charakter stropu belkowego nagiego (fot. 8).
Wykonanie powyższej konstrukcji drewnianej nie wymaga specjalistycznego sprzętu budowlanego. Wymaga natomiast dużych umiejętności oraz doświadczenia ekipy budowlanej. Konstrukcje drewniane według wielu opinii są realizowane w ten sposób, iż spasowane elementy jeszcze długi czas lubią ?pracować?, co objawia się niemiłym dla ucha trzeszczeniem konstrukcji. Niewprawne zatem ich połączenie, a dodatkowo słaba impregnacja drewna doprowadzić mogą do niezadowolenia inwestora, co niezależnie od kraju realizacji inwestycji ma podobne następstwa.
dr inż. Mariusz Januszewski
Politechnika Koszalińska
Fotografie autor.
