 |
Klasztor krzeszowski jest jednym z najwspanialszych zabytków śląskiego baroku. Początki fundacji krzeszowskiej związane są z czeskimi benedyktynami, którzy pojawili się w Krzeszowie w roku 1242. Po kilkudziesięciu latach w roku 1292 kościół przejęli cystersi. Przez kolejne wieki gospodarzyli na okolicznych ziemiach rozbudowując kompleks klasztorny. Obecnie w skład kompleksu wchodzi między innymi: Bazylika Matki Bożej Łaskawej, kościół św. Józefa, Mauzoleum Piastów Śląskich, zylika Józefa, Mauzoleum Piastów Śląskich, Klasztor, Wozownia oraz Dom Opata.
Z wydarzeń najnowszej historii warto odnotować, iż w roku 1997 Jan Paweł II koronował czczony od wieków obraz Matki Boskiej Łaskawej z Krzeszowa, rok później Jan Paweł II podniósł główne Sanktuarium Maryjne Diecezji Legnickiej do godności Bazyliki Mniejszej. W ostatnich latach firma Schomburg dostarczała materiały do renowacji wielu zabytkowych obiektów wchodzących w skład klasztoru krzeszowskiego,
np. Domu Opata.
Dom Opata zwany również Domem Gościnnym powstał w trakcie prac budowlanych kościoła klasztornego Wniebowzięcia NMP w latach 1728-1734. Prawdopodobnie autorem projektu był M. Frantz. Dom Opata zbudowany został jako budowla na rzucie kwadratu o trzech kondygnacjach, pięcioosiowych elewacjach, nakrytych mansardowym dachem z lukarnami.
Elewacja, w kolorach białym i czerwonym, była bogato zdobiona. Otwory okienne każdej kondygnacji otrzymały odmienną oprawę architektoniczną. Wnętrze ze sklepioną kolebkowo sienią od strony północnej posiada do dzisiaj 12 obszernych izb, po 4 na każdej kondygnacji. Kuchnia na parterze sklepiona jest krzyżowo,
 |
Pozostałe pomieszczenia przykryte są lustrzanymi stropami z fasetą. Nie są znane dzieje budynku po sekularyzacji. Wiadomo tylko, że w XIX w. był on siedzibą leśnictwa, zwaną Zielonym Domem. Nazwa wywodzi się od zielonego tynku, którym pokryto elewacje.
Budynek ten pomijany był przy kolejnych renowacjach obiektów klasztornych, mimo to w dobrym stanie przetrwał on do 1946 r. Po wojnie wykorzystywany był tylko częściowo i stopniowo popadł w ruinę. W latach siedemdziesiątych przeprowadzono remont więźby dachowej wraz z pokryciem – był to jedyny remont po wojnie. Od połowy lat osiemdziesiątych jest ponownie własnością parafii. Po wielu latach dewastacji w roku 1999 podjęto decyzję o kapitalnym remoncie.
W wyniku wieloletnich zaniedbań budynek był zawilgocony, skażony biologicznie, ściany przyziemia były zasolone. Po szczegółowych uzgodnieniach, między projektantami, służbami konserwatorskimi oraz przyszłym użytkownikiem, powstała dokumentacja techniczna. Projekt zakładał z zachowaniem bryły obiektu, gabarytów i podziałów architektonicznych elewacji. We wnętrzu wprowadzono
nowe funkcje użytkowe, nie zmieniając w zasadniczy sposób istniejącego układu pomieszczeń. Podczas prac budowlanych wymieniono między innymi zmurszałe, drewniane stropy na żelbetowe, wykonano nowe klatki schodowe, wymieniono instalacje, stolarkę okienną i drzwiową.
Profesjonalnych systemów renowacyjnych wymagały pomieszczenia parteru. Były one silnie zawilgocone, zasolone, zagrzybione. Prace renowacyjne przeprowadzono przy użyciu materiałów produkowanych przez firmę SCHOMBURG Sp. z o.o. Skuto stare,zawilgocone, zasolone i zagrzybione tynki ścian parteru oraz tynki cokołu. W celu zabezpieczenia murów przed dalszym podciąganiem wilgoci wykonano w ścianach parteru przeponę poziomą przy użyciu preparatu krzemianującego Aquafin- F. Przeponę wykonano przy użyciu pompy niskociśnieniowej, która umożliwia iniekcję preparatu jednocześnie do czterech otworów w murze. Zabezpieczono również przed dalszym zawilgacaniem posadzki parteru oraz tzw. pomieszczeń mokrych. Wykonano na nich poziomą izolację przeciwwilgociową przy użyciu mineralnej modyfikowanej polimerami zaprawy uszczelniajacej Aquafin-2K.
 |
Skażone biologicznie powierzchnie ścian wszystkich kondygnacji zostały nasączone preparatem grzybobójczym Renogal. Ze względu na duże zasolenie oraz znaczne zawilgocenie murów parteru zdecydowano o zastosowaniu tynków renowacyjnych Thermopal. Tynki te umożliwiają odparowywanie wilgoci z murów, magazynują jednocześnie szkodliwe sole budowlane. Pierwszym krokiem podczas wykonywania tynków renowacyjnych była neutralizacja szkodliwych soli budowlanych wodnym roztworem preparatu Esco-Fluat. Następnie na całej powierzchni ścian wykonano obrzutkę mającą za zadanie wzmocnienie połączenia nowego tynku ze starym murem.
Obrzutka została wykonana z zaprawy Thermopal-SR44 z dodatkiem preparatu Asoplast-MZ. Kolejnym etapem było nałożenie tynku renowacyjnego Thermopal-R44 o grubości 2 cm. Pomieszczenia parteru pełnią funkcję reprezentacyjną, w celu uzyskania odpowiedniego efektu estetycznego ściany parteru wyszpachlowano szpachlą wapienno-trachitową Thermopal-FS33.
 |
Do malowania ściany wewnątrz budynku wykorzystano dwa rodzaje farb. Na zawilgoconych ścianach parteru zastosowano farby krzemianowe Tagosil. Są to dyfuzyjne, trwale łączące się z podłożem powłoki malarskie umożliwiające odparowywanie wilgoci zgromadzonej w murach.
Ściany kondygnacji wyższych zostały nie Ściany kondygnacji wyższych zostały pomalowane farbami dyspersyjnymi Renostar-Profiweiss. Ważnym elementem prac konserwatorskich było odtworzenie pierwotnej estetyki elewacji. Prowadzone prace miały na celu zatrzymanie postępujących procesów destrukcji i przywróceniu materiałom takim jak tynki, sztukaterie pierwotnych właściwości technicznych. W pierwszej kolejności dokonano uzupełnień tynków wapienno-cementową zaprawą tynkarską Renopal-P2M. Następnie zrekonstruowano gzymsy i elementy sztukaterii przy użyciu zapraw do wykonywania profili ciągnionych Renopal-GM grob i Renopal-GM fein oraz wzmocniono powierzchnię starych tynków krzemianowym preparatem gruntującym Tagosil-G. W celu uzyskania gładkiej faktury na powierzchni starych i nowych tynków, ujednolicono powierzchnię całej fasady poprzez przeszpachlowanie jej mineralną szpachlą Renother-GS. Ostatnim etapem prac było malowanie elewacji dyfuzyjnymi farbami silikonowymi, odpornymi na warunki atmosferyczne, Tagocon-F. Zastosowane farby zostały zapigmentowane zgodnie z projektem architektonicznym. Niemal identyczny zakres prac renowacyjnych wykonano w dawnej Wozowni, która po remoncie pełni funkcję Domu Pielgrzyma.
Oba obiekty służą pielgrzymom licznie przybywającym do sanktuarium krzeszowskiego, są podziwiane również przez gości przybywających z zagranicy. W 2002 renowacja Domu Opata została nagrodzona tytułem renowacji roku w kategorii obiektów sakralnych.
Fot. Schomburg
